u bent hier  » Wadanog » God bestaat niet

Dominee is klaar met de twijfel: God bestaat niet

Het geprek met predikant Derk Floors
Karin Mulder Brabants Dagblad 8 jan 2025

Tientallen jaren predikte dominee Derk Floors het woord van God, onder meer in Berlicum en Rosmalen. Nu is hij met emeritaat en omschrijft hij Hem als een literair figuur. God bestaat namelijk niet écht, zegt de dominee. ,,Ik weet dat mijn verhaal kan schokken."

Derk Floors groeide op met de Bijbel. ,,Mijn ouders hadden het rotsvaste geloof: de Bijbel, dat is het Woord van God. Wat daar staat geschreven, dat is zo gebeurd. Zij interpreteerden de teksten grotendeels letterlijk. Mijn ouders haalden maatschappelijk engagement uit Bijbelse verhalen. Maar ook de troost dat je na de dood geen afscheid hoeft te nemen. Van die God heb ik afscheid genomen. Er is geen God die ons vasthoudt na de dood. Er is geen God die ons zal redden."

Hij was dominee in Friesland, in Brabant en de laatste zeventien jaar in Rheden. Vijf jaar is Floors inmiddels met emeritaat. Na 2019, vertelt hij, heeft hij zich verder ontwikkeld, verder verdiept in de Bijbelse verhalen. ,,De twijfel is mijn hele leven met me meegereisd. Met het opgeven van een reëel bestaan van God ben ik nu nog een stap verder gegaan."

U heeft uw visie op papier gezet, u beschrijft waarom de Bijbel naar uw mening literatuur is: 'Dat betekent dat er sprake is van zorgvuldig gecomponeerde teksten. In die zin is de Bijbel niet anders dan andere literatuur.'

Derk Floors: ,,De Bijbel is van A tot Z mensenwerk. Het boek is geschreven door verschillende schrijvers. En omdat de Bijbel literatuur is, is God een literair figuur. Wij mensen zijn de handen en voeten van God. Vandaar het verhaal van Jezus. In Jezus, de zoon van God, hebben mensen iets gezien van God, het goede. Als je God ziet als het goede, zit dat in ons, mensen. Niet een God, maar wij mensen zijn in alles bepalend."
U bent nu vijf jaar met emeritaat. Er is veel aan de hand in de wereld. Hebben de recente gebeurtenissen bijgedragen aan uw veranderde godsbeeld?

,,Dat denk ik niet. Auschwitz kan ook een breekpunt zijn voor het geloof in een bepaalde God. De God die ons redt, bestaat gewoon niet. Ook al bidden we. Hij kan jou niet redden van de gaskamers. Alleen mensen kunnen dat. Wij mensen hebben het vermogen om goed te zijn. Het gaat om principes, om het maken van keuzes die passen bij die principes. De verantwoordelijkheid voor elkaar, voor deze wereld, die ligt bij ons: mensen.

,,Ik zie God als positieve kracht ín de mens. Dat is nog wel een reëel bestaande werkelijkheid. Ik denk dat de Bijbelse verhalen dat ook aangeven. Niet voor niets kunnen we moeilijk een beeld van God maken, we moeten het beeld van het goede in onszelf zoeken."

Zijn mensen daarom teleurgesteld?

,,Als je de Bijbel letterlijk neemt, als je denkt dat er letterlijk een God is die ons zal redden, ja, dan word je teleurgesteld of boos. Veel mensen hebben hun verwachtingen, hun hoop, geprojecteerd op God, een god die buiten hen zelf ligt. Kijk eens wat er allemaal in naam van God gebeurt in de wereld. Dat is vreselijk. Het gaat erom welke betekenis mensen geven aan het begrip God. Dat is heel persoonlijk, dat is niet dogmatisch. Een van mijn kinderen zei het eens heel treffend: als God de aarde kan maken, waarom kan Hij opa dan niet beter maken? Leg dat maar eens uit."

Hoe ging u als dominee met uw twijfel om?

,,Ik heb mensen nooit iets opgelegd, ik heb ruimte gegeven. Ik heb mensen begraven die zich wél gedragen voelden door een God, mensen die vol vertrouwen waren in het hiernamaals. Vanaf de kansel heb ik ook gezegd: volg niemand klakkeloos. Ook toen ik dominee was, kreeg ik reacties: dit kan niet, dit is te progressief, te literair."

,,Hier, in mijn studeerkamer, heb ik héél veel gesprekken gevoerd. Nu nog komen mensen om te praten. Soms omdat ze geschokt of teleurgesteld zijn over mijn veranderde beeld van God. Maar ook omdat ze begrip hebben."

Leest u de Bijbel anders nu u dit boek uitsluitend ziet als literatuur?

,,Ik zie dit boek al meer dan vijftig jaar als een geliefde. Mijn liefde voor dit boek is niet veranderd, maar zowel ik zélf als mijn kijk op dit boek zijn veranderd. Dus ja, als je de verhalen niet letterlijk neemt, dan is dat zeker een andere manier van lezen."

,,Het blijft een schitterend boek. Het is jammer dat veel mensen dat boek hebben dichtgegooid, omdat de verhalen niet echt gebeurd zijn, omdat ze daar teleurgesteld over zijn. Maar het gaat niet om feiten. De Bijbel gaat om de mens. Om vragen als: wie ben je als mens, wie wil je zijn? Om vragen als: heb je voldoende omgekeken naar anderen? Heb je voldoende genoten? Verhalen van levenskunst vormen de rode draad van de Bijbel. Daarover wil ik in gesprek: kijk, zó kun je de Bijbel ook lezen."

,,In Brabant sprak ik eens met een vrouw die worstelde met het feit dat haar dochter lesbisch was. Dat mocht volgens haar niet, want: God zegt dat, het staat in de Bijbel. Nee. God zegt dat niet, ménsen zeggen dat, de auteurs van de Bijbel. Daar waar je in de Bijbel leest dat God iets verbiedt, of dat God iets opdraagt, daar gaan mensen onder gebukt. Dat is niet nodig, want het is fictie."